Οι εμπλεκόμενοι Ερευνητικοί /Ακαδημαϊκοί (4) έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον 3 Ιδιωτικών φορέων και θα συνεργαστούν για την παραγωγή 2 καινοφανών προϊόντων/σκευασμάτων, που θα παραχθούν μέσω καινοτόμων βιοτεχνολογιών. Θα δημιουργηθούν δύο διατροφικά υψηλής ποιότητας υγειοπροστατευτικά συμπληρώματα από προϊόντα αρχικά φυτικής προέλευσης. Το Σκεύασμα (Α) θα παραχθεί από Μικροβιακά Εργοστάσια που έχουν μεταβολικά τροποποιηθεί (τεχνολογία Συνθετικής Βιολογίας), θα περιέχει ως κύριο συστατικό του καθαρή Υδροξυτυροσόλη (ΗΤ, Ηydroxytyrosol), που θα απομονωθεί από υγρές καλλιέργειες Escherichia coli. Το Σκεύασμα (Β) θα συνίσταται από έναν συνδυασμό αιθέριων ελαίων προερχόμενα από αυτοφυή φυτά Ελληνικής Χλωρίδας, που θα απομονωθούν από επιλεγμένους βιότυπους υψηλής ελαιοπεριεκτικότητας, Ικαριώτικης ρίγανης (Origanum vulgare var. hirtum), φασκόμηλου (Salvia sp) και κρίταμου (Crithmum maritimum). Μετά από την παρασκευή τους τα Σκευάσματα Α και Β θα ελεγχθούν ως προς την ενδεχόμενη τοξικολογική τους δράση με in-vitro και in-vivo βιοδοκιμές σε κυτταρικές σειρές μυών και σε πειραματόζωα αντίστοιχα, εάν και ποιες δοσολογίες μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την δημιουργία βιολειτουργικών τροφίμων με βάση το ελαιόλαδο και το μέλι. Παράλληλα, θα δοκιμασθεί η επίδρασή τους σε εθελοντές σε Διατροφική / Κλινική Μελέτη τελικού προϊόντος ως διατροφικού συμπληρώματος Α και Β για να καταγραφούν οι ενδεχόμενες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, δεδομένων των πολύ σημαντικών υγειοπροστατευτικών τους ιδιοτήτων.
Η ΗΤ είναι μια ένωση που στη φύση παράγεται στους ιστούς της ελιάς και της αποδίδονται εξαιρετικές ευεργετικές ιδιότητες για την προστασία της υγείας. Τις ιδιότητες αυτές τις απολαμβάνουν οι καταναλωτές μέσω των προϊόντων της ελιάς, καθώς θεωρείται πλέον από το 2012 και παράγοντας ποιότητας ελαιόλαδου. Όμως, οι συγκεντρώσεις ΗΤ, που περιέχονται στα φυτικά προϊόντα είναι μικρές, επειδή παράγονται σε μικρές συγκεντρώσεις από τους ιστούς, και ποσότητα αυτών χάνεται μέσω της διαδικασίας της ελαιοτρίβησης. Αξιοποιώντας καινοτόμες τεχνολογίες Συνθετικής Βιολογίας σε υπάρχοντα βακτηριακά στελέχη (από προηγούμενες έρευνες) και φθηνές πρώτες ύλες (γλυκόζη), κάτω από απόλυτα ελεγχόμενες συνθήκες ανάπτυξης (βιοαντιδραστήρες), θα παραχθεί ΗΤ, η οποία θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή του σκευάσματος Α. Από την άλλη μεριά και όσο αφορά τις ιδιότητες των αιθέριων ελαίων, από τα φαρμακευτικά φυτά που προτείνονται, διαθέτουν μεγάλο δυναμικό αξιοποίησης μιας και έχουν αντιμικροβιακή, αντιμυκητιακή, αντιβακτηριδιακή, και αντιφλεγμονώδη δράση.
Οι δραστικές ουσίες των σκευασμάτων Α και Β, όπως αυτά θα δημιουργηθούν στην πορεία της βιομηχανικής έρευνας, θα προέλθουν μέσα από εφαρμογές πράσινων τεχνολογιών εκχύλισης και καθαρισμού για την πλήρη απαλλαγή τους από άλλες προσμίξεις. Σαν τελικά εμπορικά αξιοποιήσιμα προϊόντα θα λογίζονται νέο ελαιοκομικό προϊόν και το λειτουργικό μέλι. Επιμέρους διαδικασίες ενσωμάτωσης θα οδηγήσουν στην βέλτιστη συνταγή, που εκτός από την λειτουργικότητα της κάθε δραστικής ουσίας στο τρόφιμο, θα εξυπηρετήσουν και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχουν (άρωμα, γεύση, μετάγευση, γλυκύτητα), για να ελκύσουν τον καταναλωτή. Επιπρόσθετα, θα διερευνηθεί εάν οι ιδιότητες των τελικώς παραγόμενων προϊόντων είναι αποδεκτές σε καταναλωτές, και σε κάθε περίπτωση θα μορφοποιηθούν εναλλακτικά συμπληρώματα διατροφής σε μορφή κάψουλας ή δισκίου ανάλογα με την πορεία της βιομηχανικής έρευνας. Επίσης θα αξιολογηθεί η αντιοξειδωτική ικανότητα των παραγόμενων προϊόντων για χρήση τους στην τεχνολογία τροφίμων, εφόσον είναι απαραίτητο να γίνουν δοκιμές σταθερότητας (stability tests) αλλά και να ελεγχθεί διεξοδικά το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει αυτού του είδους την τεχνολογία ώστε να μην υπάρξουν προβλήματα με τυχόν έξοδο των προϊόντων στην αγορά. Τελικά, θα προκύψει ένα σαφώς εμπεριστατωμένο πρωτόκολλο που θα περιέχει όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες για την παραγωγή των επιμέρους σκευασμάτων αλλά και των τελικών προϊόντων.
Η βιοτεχνολογία εξακολουθεί να αποτελεί ένα ταχέως εξελισσόμενο τομέα με άμεση ή δυνητική σημασία για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τους ευρωπαίους φορείς χάραξης πολιτικής. Οι σύγχρονες εφαρμογές της βιοτεχνολογίας στην ανθρώπινη υγεία αντιπροσωπεύουν το 5% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του φαρμακευτικού τομέα (τιμές 2002 είναι περισσότερο σήμερα) και περίπου το 0,04% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά οι έμμεσες επιπτώσεις αυξάνουν τα στοιχεία αυτά. Γενικά, η σύγχρονη βιοτεχνολογία χρησιμοποιείται για το 1,31-1,57% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας που προκύπτει από τον τομέα πρωτογενούς παραγωγής και τον τομέα παραγωγής γεωργικών προϊόντων διατροφής.
Τέσσερεις Ερευνητικοί και τρεις Ιδιωτικοί φορείς θα συνεργαστούν για την υλοποίηση ενός έργου που σκοπό έχει την παραγωγή 2 καινοφανών προϊόντων/σκευασμάτων μέσω καινοφανών διεργασιών Βιοτεχνολογίας (κλάδος Συνθετικής Βιολογίας). Δυο πολύ σημαντικά προϊόντα της Ελληνικής γεωργίας, το ελαιόλαδο και το μέλι, θα χρησιμοποιηθούν σαν βάση για τον εμπλουτισμό/ενίσχυση τους με 2 διαφορετικά σκευάσματα/προϊόντα Βιοτεχνολογίας (Σκεύασμα Α και Σκεύασμα Β). Το πρώτο σκεύασμα που θα χρησιμοποιηθεί θα είναι η ένωση Υδροξυτυροσόλη σε καθαρή μορφή η οποία θα παραχθεί κατά την διάρκεια του έργου μέσα από διαδικασίες ζυμώσεων από γενετικά τροποποιημένα βακτήρια, ενώ το δεύτερο θα είναι ένα μείγμα αιθέριων ελαίων από τα φυτά ρίγανη, φασκόμηλο, και κρίταμο.
Τα ενισχυμένα αυτά προϊόντα τα οποία με την προσθήκη των σκευασμάτων Α και Β θα μπορούν να χαρακτηριστούν σαν λειτουργικά τρόφιμα, θα αξιολογηθούν ως προς τις οργανοληπτικές και οργανοχημικές τους ιδιότητες και να τεκμηριωθεί η ασφαλή χρήση τους από τον άνθρωπο. Οι τεχνικές μελέτες από τις διαδικασίες παραγωγής θα συνεπικουρηθούν από αντίστοιχες οικονομοτεχνικές μελέτες που θα τεκμηριώσουν (ή όχι) μια επιτυχή έξοδο στην αγορά ενός καθ’ όλα καινοτόμου προϊόντος Βιοτεχνολογίας. Επίσης εξαντλώντας όλα τα ρίσκα της βιομηχανικής έρευνας, θα μορφοποιηθούν εναλλακτικά συμπληρώματα διατροφής σε μορφή κάψουλας ή δισκίου ανάλογα με την πορεία της βιομηχανικής έρευνας, για την περίπτωση που τα νέα καινοφανή προϊόντα δεν καταφέρουν να εξυπηρετήσουν και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχουν (άρωμα, γεύση, μετάγευση, γλυκύτητα), για να ελκύσουν τον καταναλωτή.
Το προτεινόμενο έργο ANTIOX-PLUS συνεισφέρει στη παραγωγή αποτελεσμάτων, τα οποία θα δώσουν ώθηση σε ένα τμήμα της ελληνικής οικονομίας, και ιδιαίτερα σε αυτό που σχετίζεται με την δημιουργία λειτουργικών και καινοφανών τροφίμων.
Εισάγοντας καινοτομία στο τρέχον επίπεδο πρακτικής και έρευνας, το έργο ANTIOX-PLUS φέρνει στο προσκήνιο αντικείμενα έξυπνης εξειδίκευσης στο χώρο των τροφίμων, αφενός με την αξιοποίηση της ελληνικής βιοποικιλότητας και των επιλεγμένων βιοτύπων των Φαρμακευτικών προϊόντων, μετατρέποντάς τα σε λειτουργικά τρόφιμα. Παράλληλα, το ANTIOX-PLUS συμβάλλει στην περαιτέρω ανάπτυξη και εφαρμογή της απαιτούμενης τεχνογνωσίας (συνθετικής βιολογίας), για την ανάπτυξη και παραγωγή καινοτόμων τελικών προϊόντων όπως συμπληρωμάτων διατροφής και βιολειτουργικών τροφίμων. Λειτουργικά θεωρούνται τα τρόφιμα που εκτός της κάλυψης βασικών διατροφικών αναγκών έχουν σαν στόχο να καλύψουν και άλλες ανάγκες όπως προστασίας της ανθρώπινης υγείας.
Η εμπορική αξιοποίηση και εμπορική εκμετάλλευση των ερευνητικών αποτελεσμάτων του έργου ANTIOX-PLUS αναμένεται να αποφέρει οικονομικό όφελος τόσο για τους συμμετέχοντες σε αυτό, όσο και για τους φορείς που αποτελούν τους «τελικούς χρήστες» των αποτελεσμάτων (καταναλωτές). Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, το έργο αναμένεται να συμβάλλει στην ευρύτερη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του κράτους, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και επαγγελματικών ευκαιριών και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής μέσα από την αξιοποίηση των νέων προϊόντων και υπηρεσιών, που δημιουργεί.
Η εμπορική αξιοποίηση που θα γίνει με την παραγωγή και πώληση των καινοφανών διατροφικών σκευασμάτων που δρουν κυρίως ως υγειοπροστατευτικά συμπληρώματα διατροφής. Το έργο ANTIOX-PLUS είναι άμεσα συνυφασμένο με την καινοτομία καθώς μέσα από την υλοποίηση του έργου, ενισχύεται το παραγωγικό και ερευνητικό δυναμικό των εταιρειών που συμμετέχουν, καθώς και οι δεσμοί συνεργασίας με τους συμμετέχοντες ερευνητικούς φορείς για την αμοιβαία υποστήριξη της διαδικασίας μεταφοράς τεχνογνωσίας και τεχνολογίας.
Τα αποτελέσματα του έργου ANTIOX-PLUS αναμένεται να οδηγήσουν στην ανακάλυψη νέων και ταυτόχρονα παραδοσιακών προϊόντων αιχμής (ελαιοκομικό προϊόν, ενισχυμένο μέλι, κλπ) και να οδηγήσει τα παρακάτω αναμενόμενα αποτελέσματα συνοψίζονται:
- Αξιοποίηση Εξειδικευμένων Βιοτεχνολογικών μεθοδολογιών για την παραγωγή διατροφικού σκευάσματος (Α) με κύρια δραστική ουσία την Υδροξυτυροσόλης και διατροφικού σκευάσματος (Β) που θα προκύψει από το συνδυασμό αιθέριων ελαίων προερχόμενων από ρίγανη, φασκόμηλο και κρίταμο, που θα χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή αντίστοιχα ισχυρά αντιοξειδωτικών παραγόμενων διατροφικών εμπορεύσιμων προϊόντων ή για εναλλακτικά συμπληρώματα διατροφής σε μορφή κάψουλας ή δισκίου αντίστοιχης περιεκτικότητας όπως τα αρχικά σκευάσματα Α και Β.
- Αξιολόγηση των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών των παραγόμενων αιθέριων ελαίων προερχόμενων από επιλεγμένους βιότυπους ρίγανης, φασκόμηλου και κρίταμου,για να μπορέσει να τεκμηριωθεί η χρήση τους στην δημιουργία λειτουργικών τροφίμων
- Παραγωγή Υδροξυτυροσόλης σε πολύ υψηλή καθαρότητα με την εφαρμογή πράσινων τεχνικών εκχύλισης, ώστε να είναι δυνατή η ασφαλής χρησιμοποίηση της στην τεχνολογία τροφίμων
- In-vitroκαι in-vivoπειράματα σε μύες CD1 για την αξιολόγηση της επίδρασης των σκευασμάτων Α και Β σε κυτταρικές σειρές και πειραματόζωα.
- Διατροφικές και κλινικές μελέτες για την αξιολόγηση των εμπλουτισμένων τελικών προϊόντων (ελαιόλαδο ή μέλι εμπλουτισμένο με το σκεύασμα Α ή το σκεύασμα Β)
- Βελτιστοποίηση συνταγής παραγόμενου προϊόντος για την βελτιστοποίηση των οργανοληπτικών ιδιοτήτων τους
- Αποτελέσματα από την μελέτη σταθερότητας τόσο του προϊόντος όσο και των ενώσεων των σκευασμάτων Α και Β μέσα στο τελικό προϊόν (ελαιόλαδο ή μέλι)
- Αποτελέσματα μελέτης σκοπιμότητας και αγοράς
Αποτελέσματα από προωθητικές ενέργειες για την διάδοση της συγκεκριμένης έρευνας και των αποτελεσμάτων της
